In Nederland kunnen er via vooroverleg met de Belastingdienst op een open en goede manier langjarige afspraken worden gemaakt over de toepassing van de fiscale innovatiebox voor kleine en grote belastingplichtigen.

Nadat de OESO/G20 op 5 oktober 2015 hun Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) rapport met 15 actiepunten had gepubliceerd, welk rapport ten doel had om de belastingheffing meer te laten aansluiten bij de plaats waar de economische activiteiten en waardecreatie plaatsvond, was duidelijk dat ook de (Nederlandse) innovatiebox aanpassingen zou ondergaan. In het kader van het tegengaan van zogenaamde ‘harmful tax practices’ voor preferentiële IP regimes kent actiepunt 5 uit het BEPS rapport minimumstandaarden op het gebied van substance (modified nexus approach) , transparantie en uitwisseling van informatie voor. De OESO plannen moesten voor 1 juli 2016 zijn geïmplementeerd door de landen die een preferentieel IP regime kennen.

Huidige innovatieboxregime

Nederland heeft in de afgelopen jaren een uitstekende reputatie opgebouwd bij het stimuleren van innovatieve bedrijven en het aantrekken van hoogwaardige werkgelegenheid in Nederland. Zo kan een bedrijf vanaf de ontwikkelingsfase in de loonsfeer de Wet Bevordering voor Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) benutten. In de exploitatiefase biedt de innovatiebox voor door het bedrijf voor eigen rekening en risico ontwikkelde innovaties uitkomst op een aantrekkelijk fiscaal voordeel. Innovatieve bedrijven kunnen met de fiscale innovatiebox aanspraak maken op de mogelijkheid (een deel van) de winst uit innovatie af te rekenen tegen een aantrekkelijk belastingtarief van 5% (in plaats van 20% á 25%).

Op 1 september 2014 heeft de Belastingdienst met bijgaand besluit een nadere toelichting gegeven op diverse basisbegrippen die bij de implementatie van de fiscale innovatiebox in de praktijk een relevante rol spelen. Het feit dat de Belastingdienst nu zijn actuele uitleg van diverse begrippen rondom de fiscale innovatiebox heeft gepubliceerd zorgt voor transparantie bij de implementatie van de fiscale innovatiebox in de praktijk. Dat is uiteraard goed mede gezien het inmiddels bewezen belang van de fiscale innovatiebox voor de innovatieve bedrijven van Nederland.

Het geld dat het kabinet jaarlijks reserveert om innovaties fiscaal te stimuleren, zal ondertussen wel opgaan, maar het aantal bedrijven dat gebruik maakt van die steun is vermoedelijk kleiner dan 2000. Voor veel bedrijven, zeker ook starters, blijkt de zogenoemde innovatiebox nog onontgonnen terrein. Dat is zonde omdat de regeling een bewezen bijdrage levert aan de groei van R & D activiteiten in Nederland.

Sinds 1 januari 2007 kent de Wet op de Vennootschapsbelasting 1964 (hierna: Wet Vpb) met de octrooibox een faciliteit die de investeringsbereidheid van het bedrijfsleven om innovatierisico’s te nemen zou moeten verhogen. Nu een aantal jaren verder heeft het er, mede door diverse aangebrachte verruimingen in de regeling, alle schijn van dat de wetgever succes gaat halen in zijn streven de kennisintensieve industrie in Nederland te behouden en te stimuleren. Het succes is overigens mede te danken aan de WBSO loonkostensubsidieregeling. Ook voor internationaal opererende concerns is het interessant om in Nederland een vennootschap op te richten en voor rekening en risico van die vennootschap de ontwikkeling van de concern R & D te laten plaatsvinden en tot slot onder de innovatiebox te exploiteren.

Sommige politieke partijen en het CPB lijken te twijfelen aan de effectiviteit van de fiscale innovatiefaciliteiten. Voor bedrijven is continue innovatie echter essentieel om onderscheidend te zijn en te blijven ten opzichte van de internationale concurrentie. Vele Nederlandse bedrijven in de maakindustrie, high tech en life sciences investeren jaarlijks tenminste 10% van hun eigen omzet in R & D.

De diverse innovatiefaciliteiten van de afgelopen jaren, zoals Innovatiefonds MKB+, Wet Bevordering Speur & Ontwikkelingswerk (WBSO), Research & Developmentaftrek (RDA) en innovatiebox, werpen vruchten af. Ze stimuleren daadwerkelijke innovatie en dragen bij aan hoogwaardige werkgelegenheid in Nederland.

Het is een misverstand te denken dat uitsluitend grote bedrijven zoals ASML en Philips profiteren. Natuurlijk, die  hebben er baat bij, maar besteden ook heel veel onderzoek uit in de vorm van contract research aan MKB toeleveranciers, die ook de voordelen genieten van de WBSO en de RDA. De innovatiebox is daarnaast niet uitsluitend bedoeld voor octrooieerbare innovaties. Vooral het openstellen van de innovatiebox voor de netto voordelen van nieuwe toepassingen die via een WBSO project tot stand zijn gekomen heeft bijgedragen aan het succes van de  innovatiebox.

Het toekomstige Nederlandse verdienmodel is niet gebaat bij bezuinigingen op de huidige fiscale innovatiefaciliteiten. Integendeel, de politiek moet niet over het hoofd zien dat de ons omringende landen (uitgezonderd Duitsland op dit moment) ook beschikken over uitstekende faciliteiten op dit gebied. Een verschraling van de innovatiefaciliteiten kan leiden tot verlies aan belastinginkomsten en erger nog verlies aan hoogwaardige banen in Nederland. Dat moeten we niet willen.

Sinds 1 januari 2007 kent de vennootschapsbelasting met de innovatiebox (oorspronkelijk octrooibox genaamd) een fiscale faciliteit die het bedrijfsleven moet aanmoedigen om in innovatieve projecten te investeren. Het lijkt er op dat Nederland hierin succesvol is. Door diverse verbeteringen de afgelopen jaren is de innovatiebox ook voor het MKB aantrekkelijk gemaakt. De beslissing van het kabinet om vanaf 1 januari 2008 de innovatiebox open te stellen voor succesvolle toepassingen van een Wbso  loonkostensubsidieproject is een belangrijke oorzaak van dit succes.

Sinds 1 januari 2007 kent de Wet op de Vennootschapsbelasting 1964 (hierna: Wet Vpb) met de innovatiebox  een faciliteit die de investeringsbereidheid van het bedrijfsleven om innovatierisico’s moet verhogen. Nu een aantal jaren verder heeft het er, mede door diverse aangebrachte verruimingen in de regeling om deze ook voor het MKB aantrekkelijk te maken, de schijn van dat de wetgever succes gaat halen in zijn streven de kennisintensieve industrie in Nederland te behouden en te stimuleren. De beslissing van het kabinet om vanaf 1 januari 2008 de innovatiebox open te stellen voor succesvolle toepassingen van een WBSO loonkostensubsidieproject is een belangrijke oorzaak van dit succes.

Zoals bij de lezers van Belastingmagazine bekend mag worden verondersteld kent Nederland diverse fiscale innovatiefaciliteiten. In de onderzoeks- en ontwikkelingsfase van een nieuw (te ontwikkelen) immaterieel actief kunnen de loonkostensubsidiefaciliteit die de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (hierna: WBSO) biedt en de Research en Developmentaftrek (hierna: RDA) worden benut. Wanneer de innovatieve ondernemer externe financiering nodig heeft voor zijn/haar innovatieve activiteiten kan een beroep op het Borgstellingsfonds kredieten MKB worden gedaan. In de exploitatiefase van de door de onderneming zelf ontwikkelde immateriële activa kan de faciliteit van de innovatiebox worden benut. Het grote voordeel van de innovatiebox is dat voordelen uit innovatie effectief tegen een tarief van 5% worden belast. Volgend jaar komt hier de RDA+ nog bij.